Etapy rozwoju dziecka

            Rodzice powinni przyjrzeć się bliżej charakterystycznym etapom rozwoju dziecka i sami ocenić, czy rozwój i nabywanie systemu językowego przez ich dziecko przebiega w sposób harmonijny. Należy przy tym pamiętać, że każde dziecko rozwija się w sposób indywidualny, dlatego niektóre dzieci daną czynność mogą opanować nieco wcześniej, inne nieco później. Najważniejsze etapy nabywania mowy, których wystąpienie jest warunkiem (!!!) dalszego jej rozwoju zaznaczono pogrubieniem.

1-3 miesiąc życia
W pozycji na brzuchu odrywa nos od materaca i nisko unosi głowę.
Wokalizuje pierwsze samogłoski.
Głuży.
Skupia wzrok na twarzy osoby dorosłej.
Śledzi przedmiot po łuku 90 stopni ( 3 miesiąc).
Reaguje mimiką na twarz dorosłego ( 2-3 miesiąc).
Śledzi wzrokiem osobę poruszającą się ( 3 miesiąc).
Wycisza się lub śmieje, gdy do niego mówimy (2-3 miesiąc).
Reaguje na głośne dźwięki.
Zmienia aktywność ssania po wpływem głosu matki czy innego głosu.
Używa krzyku lub płaczu do sygnalizowania swoich potrzeb.

4-5 miesiąc życia
Podczas noszenia na rękach dziecko utrzymuje sztywno główkę.
Wyciąga rączki po przedmiot, przekłada zabawkę z rączki do rączki.
Wsłuchuje się w wypowiedzi dorosłych.
Obraca głowę, by śledzić ruch przedmiotów czy osób.
Podczas leżenia na brzuchu skupia wzrok na twarzach lub przedmiotach.
Interesuje się przedmiotami leżącymi na stole, czy półce w zasięgu wzroku.
Ogląda zabawki, gdy trzyma je w dłoniach.
Obraca głowę szukając źródła dźwięku.
Wypowiada sylaby typu PA, BA, MA.
Sygnalizuje niepokój, gdy przez dłuższy czas nikt się nim nie zajmuje.
Wsłuchuje się w wypowiedzi dorosłych.


6-7 miesiąc życia

Gaworzy samonaśladowczo – powtarza te same sylaby np. BA, BA, BA, DA, DA, MA, MA, MA.

Obraca się z pleców na brzuch i z brzucha na plecy.
Samodzielnie siedzi.
Stoi z podparciem.
Ogląda przedmioty podczas manipulowania nimi.
Spogląda za przedmiotem, który spadł ze stołu.
Sięga po przedmiot z wyczuciem odległości.
Bawi się samodzielnie przedmiotami trzymanymi w dłoni ( chwyta i manipuluje jedną ręką).
Boi się nieznanych osób, negatywnie reaguje na nieobecność opiekuna.

8-9 miesiąc życia

Wykorzystuje w komunikacji gest wskazywania palcem.
Samodzielnie siada z pozycji leżącej.
Samodzielnie stoi.
Stawia kroki podczas stania z podparciem.
Używa chwytu pęsetowego.
Poszukuje przedmiotu, który zniknął z pola widzenia.
Śledzi ruch zabawek wyrzucanych z łóżeczka.
Przyciąga przedmiot, który może dosięgnąć, zmieniając położenie ciała.
Przestaje płakać na skutek zainteresowania zabawką, czynnością ,dźwiękiem.
Utrzymuje z dorosłym wspólne pole uwagi.
Prowadzi „dialog” z wykorzystaniem zabawki, ciasteczka itp.(branie-dawanie).
Rozumie proste wypowiedzi domowników o charakterze emocjonalnym.
Naśladuje, powtarza oraz samodzielnie wokalizuje sylaby.
Przyciąga uwagę matki płaczem, gaworzeniem.

10-11 miesiąc życia

Pojawiają się pierwsze słowa np. MAMA, TATA, BABA.
Podnosi się z klęku do raczkowania.
Chodzi, prowadzone za dwie rączki.
Odwraca kartki w książce, ogląda obrazki.
Porusza się w rytm muzyki.
Odnajduje ukryte przedmioty.
Wskazuje palcem lub wzrokiem osoby, przedmioty i obrazki.
Próbuje naśladować ruchy dorosłego – karmienie, picie, czesanie.
Palcem wskazującym pokazuje szczegóły zabawek.
Potrafi wyjąć przedmiot z pudełka i zamknąć je.
Rozumie przekazy mimiczne.
Rozpoznaje wyrażenia dźwiękonaśladowcze.
Rozumie proste słowa, głównie o zabarwieniu emocjonalnym.
Potrafi bawić się z dorosłym (np. w a kuku, kosi-kosi).
Reaguje na własne imię.


12 miesiąc życia
Próbuje samodzielnie chodzić.
Potrafi manipulować w sposób specyficzny, kontroluje wzrokiem czynności wykonywane przy użyciu narzędzi ( kredki, ołówka, pisaka, łyżki, grzebienia).
Pociąga za sznurek, by przyciągnąć przedmiot.
Pokazuje obrazki w książce.
Rozumie niektóre nazwy osób, przedmiotów i czynności.
Samodzielnie wypowiada kilka wyrazów.
Sprawdza pole wspólnej uwagi i podąża za wzrokiem lub wskazaniem.
Zachęcane wykonuje proste polecenia np. daj...
Inicjuje interakcje z wieloma osobami z otoczenia.
Pojawiają się pierwsze sygnały dominacji ręki.

Drugi rok życia dziecka
13-16 miesiąc życia
Samodzielnie chodzi.
Wykonuje przysiad.
Podejmuje próby rysowania ( bazgranie), nieporadnie posługuje się łyżką, pije z kubka.
Buduje wieżę z 2 klocków.
Na polecenie wskazuje przedmioty na obrazkach.
Posługuje się nazwami osób, przedmiotów i kilku czynności (mama, tata, baba, da, lala).
Wykonuje proste polecenia np. daj buzi, zrób pa pa.
Kieruje uwagą innych.


17-20 miesiąc życia
Wspina się.
Biega.
Podejmuje próby „grania” na instrumentach.
Wyraża zainteresowanie rówieśnikami.
Rzuca piłką.
Wchodzi po schodach krokiem dostawnym.
Buduje wieżę z 4- 5 klocków.
Powtarza sekwencję ruchów dorosłego.
Identyfikuje i różnicuje słowa i melodie piosenek.
Rozwija słownictwo (wypowiedzi w większości jednowyrazowe).
Rozumie proste zdania (polecenia i zakazy).
Reaguje negatywnie na rozstanie z matką/ opiekunem.
Próbuje np. samodzielnie myć zęby.

24 miesiąc życia

Do ukończenia drugiego roku życia dziecko MUSI łączyć dwa wyrazy np. mama daj, tata am, lala pi (śpi) – wymowa może być niewyraźna.
Próbuje samodzielnie się rozbierać.
Podskakuje, odkręca pokrywki.
Próbuje jeździć na trójkołowym rowerku.
Buduje wieżę z 6 klocków.
Buduje mostek z 3 klocków.
Umieszcza prawidłowo klocki w otworach o zróżnicowanym kształcie.
Umieszcza prawidłowo klocki w otworach o zróżnicowanej wielkości.
Dobiera części obrazka do całości.
Dobiera identyczne obrazki.
Dobiera pary zabawek.
Dobiera obrazek do przedmiotu.
Spełnia polecenia (połóż, przynieś, podaj).
Zaczyna wchodzić w interakcje z rówieśnikami i pojmować odrębność własnej osoby.
Słownik dwulatka to nazwy osób, zwierząt pokarmów, zabawek, części ciała, ubrań, wyposażenia domu, świata poza domem, czasowniki (zwykle w 3 os. l. poj.), przymiotniki (ładny, brzydki gorący, zimny, dobry, zły itp.), przysłówki ( szybko, powoli, ładnie, brzydko, ciepło, zimno itp.), zaimki (tam, tu, to, co?, kto?, mój), liczebniki (jeden, dwa, trzy).


30 miesiąc życia
Sprawnie chodzi i biega.
Posługuje się łyżką i kubkiem.
Układa figury w konturach.
Składa obrazki z połówek.
Klasyfikuje klocki wg koloru.
Klasyfikuje klocki wg wielkości.
Klasyfikuje klocki wg kształtu.
Rysuje po demonstracji linię pionową i poziomą.
Powtarza melodie.
Słucha krótkiego wierszyka.
Buduje zdania 2-3 elementowe, rozwija fleksję, zaczyna używać przyimków.
Podejmuje zabawy tematyczne.


36 miesiąc życia
W mowie dziecka brak samogłosek nosowych i spółgłosek dziąsłowych – Ą, Ę, SZ, Ż, CZ, DŻ, R, natomiast pozostałe głoski dziecko realizuje prawidłowo.
Pewnie trzyma przedmioty podczas chodzenia.
Jeździ na trójkołowym rowerku.
Rzuca kopie i próbuje łapać piłkę.
Samodzielnie wkłada i zdejmuje niektóre części garderoby, posługuje się widelcem.
Buduje wieżę z 8 elementów.
Samodzielnie wykonuje podstawowe czynności higieniczne.
Klasyfikuje klocki ze względu na kształt lub wielkość (bez względu na kolor).
Klasyfikuje przedmioty na obrazkach wg kryterium użycia.
Naśladuje sekwencje.
Rysuje po demonstracji krzyżyk i koło.
Składa w całość obrazek rozcięty na trzy części.
Buduje zdania pojedyncze i złożone np. Lala jest chora. Ja ide i ona idzie. Idziemy na spacerek, bo świeci słońce. 
Słucha tekstu pisanego (krótki tekst prozą).
Przyswaja społeczne reguły językowe.
Podejmuje zabawy tematyczne z rówieśnikami.
Wskazuje wyraźne oznaki kształtowania się dominacji stronnej (lateralizacji).
Jest rozumiane przez osoby obce.
Stopniowo ustępuje charakterystyczna miękkość głosek.
Dziecko buduje zdania złożone.


Cztery lata
Pojawiają się wszystkie głoski dziąsłowe: SZ, Ż, CZ, DŻ, czasami także R.
Rozwija się zdolność narracji, stały wzrost słownictwa powoduje coraz dłuższe wypowiedzi.
Nazywa relacje przestrzenne, czasowe i przyczynowo-skutkowe, używa słów typu: na, pod, obok, przedtem, potem, bo, ponieważ.
Zadaje dużo pytań, głównie „Dlaczego?”, co wpływa na rozwój poznawczy.
Spada liczba neologizmów dziecięcych i błędów gramatycznych.
Wchodzi i schodzi ze schodów krokiem naprzemiennym.
Sprawnie kopie i rzuca piłkę.
Łapie piłkę przyciskając ją do siebie przedramionami.
Potrafi wspiąć się podskoczyć, przeskoczyć przez niewysoką przeszkodę.
Odwzorowuje linię, koło, kwadrat i krzyżyk.
Rysuje po śladzie.
Usprawnia samoobsługę.
Zamalowuje kolorowankę bez precyzyjnego trzymania się granic.
Wyszukuje na obrazkach różniące je szczegóły.
Szereguje wg wielkości.
Naśladuje i kontynuuje sekwencje czynności lub zdarzeń.
Rozumie i respektuje zasady społeczne, obowiązujące w grupie.
Odczuwa i nazywa emocje typu wstyd, zakłopotanie, duma, zazdrość.


Pięć lat
W pełni ukształtowany system językowy, są już wszystkie głoski, łącznie z najtrudniejszym R.
Dziecko posługuje się czasem przeszłym i przyszłym.
Swobodnie operuje elementami słownikowymi i gramatycznymi języka.
Pojawiają się nowe umiejętności motoryczne w zależności od środowiska dziecka: taniec, pływanie, jazda na nartach, łyżwach.
Stoi na jednej nodze z zamkniętymi oczami.
Ma ukształtowaną pełną samoobsługę.
Umie tworzyć rysunki tematyczne.
Buduje kategorie tematyczne na podstawie jednego elementu.
Wyklucza ze zbioru element, który nie pasuje.
Uzupełnia sekwencje i kontynuuje sekwencje wieloelementowe.
Układa historyjki obrazkowe, wymagające rozumienia przyczyn i skutków wydarzeń.
Dostrzega rymy.
Ma silne poczucie tożsamości płciowej.
Ćwiczy umiejętność naśladowania.
Wzrasta kompetencja komunikacyjna – dziecko potrafi nawiązać rozmowę w celu uzyskania konkretnego celu.

Opracowane na podstawie:

1. M. Korendo, Karty diagnozy, Wydawnictwo Edukacyjne, Kraków, 2009.
2. J. Cieszyńska, M. Korendo, Wczesna interwencja terapeutyczna. Stymulacja rozwoju dziecka. Od noworodka do 6. roku życia, Wydawnictwo Edukacyjne, Kraków, 2007.

© Copyright 2014 | Gabinet Logopedyczno - Terapeutyczny | Aleksandra Sztrymer | Wszystkie prawa zastrzeżone. 

 

 

Projekt, realizacja i hosting: InterCom